Stadspark of voetbalterrein

2 januari 2019 16:15

Nu er in Schalsum een voetbalclub was met een eigen speelveld werden B&W en de raadsleden niet helemaal ongevoelig meer voor de verzoeken uit de bevolking om zich wat positiever op te stellen voor de aanleg van een goed sportterrein in een stad met ruim 8000 inwoners.

Situatie voor bestemmingsplan sportcomplex

B&W en de commissie voor Lichamelijke Opvoeding dachten aan een gecombineerde aanleg van een stadspark, een ijsbaan en een algemeen sportterrein. De parkcommissie, welke zich bezighield met de voorstellen tot aanleg van een stadspark op gemeentegrond hadden moeite met het idee van de andere commissie, temeer daar deze commissie het geopperde stuk grond eveneens voor haar doelstelling had verkozen. Het ging om een stuk bouwland bij de Brouwersvijver aan de Hertog van Saxenlaan. Het zogenaamde 'spaarbankland'. De commissies betwistten elkaars recht, op dit terrein. Pas op 29 augusus 1930 werd door B&W besloten om geen park maar een sportvelden complex aan te leggen.
Voordat op 29 augustus 1930 de raad het advies van B&W opvolgde om een sportveldencomplex aan te leggen in plaats van een stadspark, waren er pittige discussies geweest tussen voor- en tegenstanders in de raad. Met name Arnold Merckx Sr. pleitte vurig voor een sportcomplex en met hem de heren Jan Beintema en Gauke de Wind.

Definitief ontwerp sportcomplex zonder tribune

Burgemeester de Kruyff stond in principe positief tegenover het sportcomplex. Tijdens de raadsvergadering van 15 mei 1930 werden er enkele knopen doorgehakt. FRENO kreeg zijn 200 gulden subsidie ondanks 5egenstemmers met als voorwaarde dat ook andere voetbalverenigingen in Franeker tegen geringe kosten gebruik Definitief ontwerp sportcomplex zonder tribune. van het veld mochten maken. De gemeentegrond nabij de Brouwersvijver kreeg de status van sportcomplex en de raad verleende B&W daarvoor 10.000 gulden krediet.
Enkele raadsleden raakten hierdoor zo van de kook dat de vergadering enige tijd geschorst moest worden. De leden waren echter zo van slag dat er besloten werd om op 1 juli een extra vergadering te houden. Burgemeester De Kruyff gal hierin de uiteenzetting waarin hij vond dat met de aanleg van een sportcomplex het algemeen belang gediend werd. Op 20 juni gaf hij de gemeentearchitect Van Dorth de opdracht alle voorbereidingen voor de aanleg te starten.
Hij nam contact op met Van Lonkhuijzen, directeur van de Nederlandse Heidemaatschappij om de zaak in behandeling te nemen en ollertes te maken over de kosten. Na een inspectie van de Heidemij van het Spaarbankland en het alternatief, het gemeenteland naast de Brouwersvijver, was het advies van de Heidemij om het gemeenteland te ontginnen en niet het Spaarbankland. Op 29 augustus maakte burgemeester de Kruyff zijn besluit openbaar. Er kwam een sportcomplex op de gemeentegrond dat hooguit 15.000 gulden mocht kosten en de exploitatie kwam in handen van de gemeente. Bodem voor de uiteindelijke beslissing was het rapport van de Commissie voor Lichamelijke Opvoeding. Het was een erg uitvoerig rapport in voor die tijd ambtelijke taal. Enkele onderdelen zijn het waard om gelezen te worden.

Rapport van de Commissie van Lichamelijken Opvoeding.

Edelachtbare Heeren

1.Wenschelijkheid van een sportterrein in Franeker.

De Commissie stelt zich op het standpunt, dat het nuttig en noodig is voor onze stad een flink sportterrein te bezitten. De naam 'sportterrein' moge hier eerst nog even worden belicht en nader gepreciseerd. Onder een sportterrein verstaat onze commissie een terrein, dat gelegenheid biedt aan de beoefenaren van alle erkende takken van nuttige lichaamsoefeningen, hunne spelen en oefeningen daar te houden, dat tevens aan de leerlingen der diverse scholen de mogelijkheid opent, (bij de naderende algeheele verplichting van volledig gymnastiekonderwijs, openluchtspel en gymnastische oefeningen onder leiding der aangewezen leerkrachten te houden, kortom een terrein, dat het mogelijk zal maken, dat het onderwijs in lichamelijke oefening (zowel aan de leerplichtige, als aan de z.g. rijpere jeugd van 14 tot + 20 jaar) zal kunnen medewerken aan het doel van intellectueele en moreele opvoeding: ‘het kweeken van een gezonde ziel in een gezond lichaam'.
Mede moet dit terrein voor lichamelijke opvoeding aan de beoefenaren van de meer vrijere vormen van beweging (kaatsen, voetballen, korfballen, tennissen) de plaats verschaffen, waar ze hun oefen- en wedstrijdspelen kunnen doen plaats hebben.
Het inrichten van een dergelijk terrein eischt financieele offers, maar het mag worden geconstateerd, dat dit kapitaal goede rente zat afwerpen in den vorm van verhoogde levenskracht, meerdere gezondheid, gunstiger evenwicht tusschen verstandelijke en lichamelijke opvoeding bij het opgroeiend geslacht.
Tevens kan op grond van vele ervaringen elders worden gewezen op het feit, dat de wedstrijdspelen der vrijere vormen van lichaamsbeweging (de zg. sport) een dergelijke mate van publieke belangstelling genieten, dat (na de moeilijke kinderjaren) een aan vele eischen voldoend, niet te schriel opgezet ,sportterrein' de renten van het stichtingskapitaal kan dekken: (zelfs matige aflossing daarin begrepen).

II.Welke zijn de minimum afmetingen van een algemeen sportterrein?
Onder deze noemer noemt de commissie een aantal voorbeelden uit de praktijk, zoals: A. de afmetingen van de technische speelvelden (bij voetballen b.v .70 M. bij 101 M.). C. waar de wintersporten (speciaal voetballen) de grasmat grondig vernielen, moet het sportterrein voldoende, groot zijn om aan de zomersporten (turnen, athletiek, kaatsen, tennissen) gelegenheid van beoefening te geven. D. voor het voetbalspel is niet alleen een „matchterrein” nodig, waar de wedstrijden voor Friesche of Nederlandsche Bond gespeeld worden, maar ook, (zij het ook van kleinere en bescheiden afmetingen) een z.g. oefenveldje.
Het totale sportveldencomplex wordt dan ook geschat op 170 meter lang en 155 meter breed en moest er als volgt uitzien: A. een matchveld voor voetbal met verlengde ronde bochten voor zomersporten, een en ander omgeven door een loop of athletiekbaan. B. een oefenterrein voor voetbal, korfbal en tennis, alsmede een terrein voor openluchtbijeenkomsten, bergplaatsen, kleedkamers enz.

Als bijlage had de commissie tekst en plaatsjes betreffende een sportcomplex in Clausthal uitgeknipt uit het Duitse boek "Athletik” van dr. Conrad Krümmel. Daarnaast was de commissie op bezoek geweest in het sportpark van Sneek, Bolsward en Harlingen en had van de gementearchitecten een begroting gekregen. De totale oppervlakte van het Franeker sportcomplex was 31850 m2. En moest er zo eenvoudig en sober mogelijk uitzien. Wel enkele kleedkamers voorzien van wasgelegenheid en een opberghok voor spelmateriaal en turntoestellen, maar geen tribune. Dit zogenaamde spaarbankland

grensde ten zuiden en westen direct aan de Sexbierumervaart, maar was geen eigendom van de gemeente.
Mocht de keuze van het Gemeentebestuur op het Spaarbankland vallen dan zouden de inrichringskosten van dit terrein ongeveer bedragen -volgens systeem Sneek: drainage en egalisatie | f 23887.50, Planting wilgenhout f 500. -, Kleedkamers, bergplaats, 2 WC.'s en 3 urinoirs f 1750.Afrastering hoofdveld f 1000.- , Aanleg waterleiding f 120.-, Onvoorzien f -- Volgens systeem Bolsward: drainage en egalisatie f 9555, *Pompstation f 1000.-, Planting wilgenhout f 500.-, Kleedkamers, bergplaats, 2 WC.'s en 3 urinoirs f 1750.- , Afrastering hoofdveld | 1000.- , Aanleg waterleiding f 120.- , Onvoorzien f -:-. De koopprijs (ruilingsprijs) zal komen op 8 xf 1250 = f 10.400.
* het pompstation was nodig voor een gesloten drainagesysteem.
Het terrein aan de Dongjumerlaan, eigendom van de gemeente, was iets kleiner (22300 m) maar voldeed nog net aan de minimum eisen. Nadeel was dat het ten zuiden direct grensde aan de erven van de bewoners van de Noorderbleek, alleen gescheiden door een sloot. Wederzijdsche last en ongerief zijn hier zeer moeilijk te voorkomen. Voor de afwatering is dit land ongetwijfeld gunstig gelegen. Het valt meer te bejammeren, dat dit terrein niet 10 M. langer en 10 M. breeder is. Door de belendende erven is, zooals gezegd, de ligging als sportterrein niet gunstig te noemen. De kosten voor dit land waren gelijk alleen de drainage en egalisatie volgens systeem Sneek 1 16725 en volgens systeem Bolsward f 6600. Het zij onze commissie vergund als haar pertinente meening hier naar voren te brengen, dat het Spaarbankland, ondanks de meerdere kosten, verre de voorkeur verdient boven het z.g. Gemeenteland, en om de grootere afmetlngen, en om de vrije ligging, ook ten opzichte van den openbaren weg.
De kosten van het sportcomplex in Sneek en Bolsward waren betaald door de weesvoogden die ook de exploitatie in handen hadden. De gemeente hier wilde geen beroep doen op diverNe stichtingen binnen Franeker en de exploitatie zelf in handen houden. De jaarlijkse huurprijzen waren al vastgesteld op 55 gulden voor de kaatsvereniging “Jan Bogtstra”, 35 gulden voor de kaatsvereniging “De Bleek” en een zelfde bedrag voor G.V. Olympia, het geneeskundiy gesticht moest 50 gulden betalen, de arbeiderssportbond 30 en het AJC 15 gulden. TRENO zou hetzelfde moeten betalen als voor het terrein achter de FRISTHO, namelijk 250 gulden per jaar. Er mocht door de sportclubs gezamenlijk voor maximaal 100 gulden reclame aan de binnenzijde van de afrastering worden geplaatst. (In Sneek bracht dit jaarlijks 800 gulden op.) De reclame mocht echter niet kwetsend of aanstootgevend zijn.
Het departement Franeker van de maatschappij tot nut van het algemeen kwam met de gemeente tot een principeakkoord over het dekken van het exploitatietekort voor de eerste vijf jaar en zorg voor de kosten van de aanleg van een oefenveld voor het voetbal. De toekomst voor het clubvoetbal in Franeker zag er in eens een stuk rooskleuriger uit.

Lees tot nu toe 75 jaar voetbal SC Franeker
Wordt vervolgt..